Το κέρδος της διαβούλευσης

Tου Πάσχου Μανδραβέλη

Κατ’ αρχήν πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η ηλεκτρονική δημόσια διαβούλευση δεν είναι δημοψήφισμα. Φυσικά στο Διαδίκτυο μπορεί κάποιος (και μάλιστα ανώνυμα) να γράψει το κοντό και το μακρύ του, αλλά όταν ανεβαίνει ένα νομοσχέδιο προς διαβούλευση, ανεβαίνει για να βελτιωθεί και όχι για να καταργηθεί. Υπό την έννοια αυτή τα 3.000 και πλέον πανομοιότυπα ρατσιστικά σχόλια που ανάρτησαν οι οπαδοί της φυλετικής καθαρότητας των Ελλήνων στο opengov ήταν τσάμπα κόπος και τσάμπα bandwidth· τσάμπα, δηλαδή, σπατάλη των πόρων του Διαδικτύου.

Κάποιοι μπορεί να αναρωτηθούν: «Τότε σε τι χρειάζεται η δημόσια διαβούλευση αφού η “οργή του λαού” (όποιου λαού συμμετέχει) δεν λαμβάνεται υπόψη;». Το ερώτημα αυτό είχε τεθεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν τα αμερικανικά νομοθετικά σώματα και κυβερνητικά σχήματα άνοιξαν διά του Διαδικτύου τη διαδικασία διαβούλευσης στον λαό υπό τον τίτλο «RFC: request for comments».

Να σημειώσουμε εδώ ότι η διαβούλευση, ειδικά στις ΗΠΑ, δεν είναι ένα νέο φρούτο που έφερε το Διαδίκτυο. Γινόταν και συμμετείχαν μαζικοί φορείς διά των λόμπι και λίγοι συγκριτικά πολίτες που έμπαιναν στον κόπο να γράψουν επιστολές στους βουλευτές με τις απόψεις τους. Το Διαδίκτυο έκανε τη διαβούλευση (όπως και πολλά άλλα πράγματα) πιο εύκολη και πιο ανοιχτή. Αλλά ταυτόχρονα πιο ενδιαφέρουσα και πιο θολή. Η ηλεκτρονική τεχνολογία είχε στη διαβούλευση αποτελέσματα ανάλογα με εκείνα που έχουν τα blogs στην ενημέρωση. Είναι διαφορετικό να έχεις 10 - 20 εφημερίδες και διαφορετικό όταν προστίθενται μερικά εκατομμύρια blogs. Η ηλεκτρονική διαβούλευση είναι πιο δημοκρατική (συμμετέχουν περισσότεροι), αλλά ταυτόχρονα γίνεται βούρκος με αρκετά διαμάντια. Και όπως συμβαίνει με τα blogs, τα λίγα διαμάντια μάς αποζημιώνουν και με το παραπάνω για τον μεγάλο βούρκο.

Το ίδιο συμβαίνει και με την ηλεκτρονική διαβούλευση. Δεν είναι ένα πρόσχημα δημοκρατίας ούτε μια διαδικασία για την εξασφάλιση λαϊκής συναίνεσης στα κυβερνητικά νομοθετήματα. Ετσι κι αλλιώς, μπορεί κάποιος να διαφωνεί και γράφοντας την άποψή του δεν σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξει γνώμη. Το μεγαλύτερο κέρδος της συμμετοχής είναι ότι εμπλουτίζει τη νομοθετική διαδικασία. Κάθε νομοθέτημα επηρεάζει τις ζωές των πολιτών. Οσο λεπτομερές και αν γίνει, πάντα θα υπάρχουν πτυχές της πραγματικότητας που δεν θα καλύπτει ή χειρότερα θα χειροτερεύει αντί να βελτιώνει. Κανένα κυβερνητικό επιτελείο, καμιά ομάδα γραφειοκρατών δεν μπορεί να σκεφτεί όλες τις πτυχές της κοινωνικής και ανθρώπινης πραγματικότητας. Αν μπορούσε, θα επιτύγχαναν και τα προγράμματα του κεντρικού σχεδιασμού. Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, είναι σημαντικό αυτοί που έχουν ή θα έχουν το πρόβλημα να το επισημαίνουν. Θα κάνουν τον νόμο καλύτερο, υπό την έννοια ότι θα καλύψει τις ανάγκες μεγαλύτερου αριθμού πολιτών. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο σε μια κοινωνία που αναπτύσσει όλο και πιο πολύπλοκες δομές. Η πολυπλοκότητα έκανε τη δημοκρατία καλύτερο σύστημα από τον απολυταρχισμό. Αυτή η κοινωνική πολυπλοκότητα κάνει και την ηλεκτρονική διαβούλευση πολύτιμη. Οσο για τα ρατσιστικά σχόλια και άλλα υποπροϊόντα της διαδικασίας ισχύει πάντα η ρήση του Αμερικανού πολιτικού Hubert H. Huphrey: «Το δικαίωμά σου να ομιλείς δεν περιλαμβάνει και υποχρέωσή μας να σε πάρουμε στα σοβαρά».

Πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ